日期: 2013-01-08
来自: ཨ་མའི་གླེབས་རིལ།
主题: འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀྱི་རིག་པའི་རྣམ་གཞག
༄༅།། འཛམ་གླིང་ཤར་ནུབ་ཀྱི་གནའ་དེང་རིག་པའི་རྣམ་གཞག་མདོ་ཙམ་བརྗོད་པ་བློ་གསར་ཡིད་ཀྱི་བདུད་རྩི་ལས།
ཚུལ་ཁྲིམས་བློ་གྲོས་ཀྱིས།
དེ་བཞིན་དུ་ཁ་ན་ཊའི་དབང་རྩའི་ཕྱི་ཚན་ཆེད་ལས་རབ་འབྱམས་པ་ཕེན་ཧྥེལ་ཏིས་(潘菲德,Wilder Penfield) རྒྱུན་རིང་པོར་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རྨང་གཞི་བེམ་པོ་ལ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ཏེ་མཐར། ཀླད་ཆེན་དང་འབྲེལ་བའི་འགྲེལ་བཤད་དེ་དག་ལ་ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་ཁྱབ་པ་མི་འདུག་ཅེས་དང་། ཡིད་ཤེས་ཀྱི་ནང་དོན་ཕལ་མོ་ཆེ་ཞིག་དབང་རྩའི་ཕྲ་ཕུང་གི་འགུལ་སྐྱོད་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཀྱིན་འདུག འོན་ཀྱང་ཡིད་ཤེས་ཀྱིས་ཡུལ་ཤེས་པ་ནི་དེ་ལྟ་བུ་མ་རེད། རྣམ་ཤེས་འདི་རང་ཉིད་རང་རྐྱ་ཐུབ་པ་ཡིན་པ་དང་། གཞན་དང་མི་འདྲ་བ་ཞིག་ཡིན་པར་ངེད་ཡིད་ཇེ་བས་ཇེ་ཆེ་རེད་ཅེས་དང་། མིའི་རིགས་ལ་བེམ་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་ཡོད་པ་ཙམ་མ་ཡིན་གྱི། དབྱིབས་མེད་བེམ་མིན་གྱི་རྣམ་ཤེས་ཤིག་ཀྱང་ཡོད་དགོས་པར་ངོས་འཛིན་བྱས་འདུག དེང་རབས་དབང་རྩའི་སྐྱེ་ཁམས་རིག་པའི་ཕ་ཡབ་ཅེས་སྙན་པ་ཐོབ་པ་དང་དབང་རྩའི་ནུས་པ་དང་། མཐུད་ཁྲིད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པར་ནོ་ཝེར་བྱ་དགའ་འཐོབ་མཁན་ཤེ་ལིན་ཐོན་ (Sir Charles Scott Sherrington,薛灵頓) གྱིས་༡༩༤༧ལོར་སྨྲས་པ། ཀླད་ཆེན་གྱི་འགུལ་སྐྱོད་ཙམ་གྱིས་སེམས་ཁམས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་མཐའ་དག་ལ་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་ཐབས་གཏན་ནས་མི་འདུག་ཟེར། ཡང་དེའི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་སློབ་མའི་གྲས་གོང་སྨྲས་ཀྱི་ནོ་ཝེར་བྱ་དགའ་དེ་དང་འདྲ་བ་འཐོབ་མཁན་དབང་རྩའི་སྐྱེ་ཁམས་རིག་པ་པ་ཨེ་ཁུལ་སིས་(Sir John Eccles,埃克爾斯) ཀྱང་རྣམ་ཤེས་དང་ཀླད་ཆེན་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་གོང་གི་ལྟ་བ་དེ་དང་མཚུངས་པར་འཛིན། དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཆེས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ཚན་རིག་པའི་གྲས་དབྱིན་ཇིའི་ཚན་རིག་པ་ཁར་ཕོ་ཕེར་(Sir Karl Popper,波普) གྱིས་ཀྱང་གོང་དུ་སྨྲས་པའི་ཨེ་ཁུལ་སའི་ལྟ་བ་དེ་ག་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་དོ། །
དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་མཇུག་མཐར་ཨ་རིས་འཛམ་གླིང་གི་ཨང་དང་པོའི་ཚན་རིག་པ་དང་མཚན་ཉིད་རིག་པ་པ་དང་བསམ་བློ་པ་སོགས་སྐད་གྲགས་ཅན་གྱི་མི་ལྔ་བཅུ་ང་ལྔ་བསྡུས་ཏེ། ཚན་རིག་དང་ཚེ་སྲོག་དང་འཇིག་རྟེན་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་ཆེས་གསར་བའི་ལྟ་ཚུལ་གྱིས་རྟོག་ཞིབ་བགྲོ་གླིང་བགྱིས་པའི་སྐབས་སུ་དྲི་བ་དང་དྲིས་ལན་བྱས་པ་རྣམས་བདེན་དོན་ལ་ཉེ་བར་འགྲོ་བ་(Closer To Truth,走進真實) ཞེས་པའི་དེབ་ཀྱི་ནང་དུ་བཀོད་པ་རྒྱ་ནག་གི་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ནས་ཕྱི་ལོ་༢༠༠༠ལོར་དཔལ་འབྱོར་ཚན་རིག་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་དཔར་དུ་བསྐྲུན་ཅིང་། སྔར་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་ཨུ་ཡོན་དང་། ཀྲུང་གོའི་རྒྱལ་ཁབ་ཚན་རིག་ལག་རྩལ་ཨུ་ཡོན་ལྷ་ཁང་གི་འགན་གཙོ་པ་སུང་ཅན་(宋健) གྱིས་མིང་རྟགས་བཀོད་དེ་བཀྲམས་པ་དེ་ལས་རྣམ་ཤེས་དང་ཀླད་ཆེན་སྐོར་གྱི་དྲི་བ་དྲིས་ལན་བྱས་པ་འགའ་ཞིག་འདིར་དགོད་པར་བྱ་སྟེ། དེ་དག་གིས་ཀྱང་གོང་གི་དོན་དེ་གསལ་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་རོ། །
དེ་ཡང་རབ་འབྱམས་མ་མ་རེ་ལིན་(Marilyn Schlitz,瑪里琳.施利茨) ཞེས་པ་ནི་ཁ་ལི་ཧྥོ་ཉི་ཡའི་རིག་སྟོབས་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཀྱི་གཙོ་འགན་པ་རེད། ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་འདི་ནི་སྒོ་ཀུན་ནས་རྣམ་ཤེས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པར་བརྩོན་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ལ་མོ་ན་རེ། རིག་གནས་ཕལ་མོ་ཆེ་ཞིག་གིས་ཡིད་ཤེས་འདི་ལུས་པོ་དང་བེམ་པོ་ལས་ཕྱི་རོལ་དུ་འགྲོ་ཐུབ་པར་ཡིད་ཆེས་བྱེད། མྱོང་ཚོར་དྲུག་པའི་ཞིབ་འཇུག་མང་པོ་ཞིག་གིས་བདེན་དཔང་བྱེད་པ་ལྟར་ན། གནས་ཐ་དད་པ་གཉིས་སུ་གནས་པའི་མི་གཉིས་ཀྱིས་བརྡ་གཏོང་ཚུལ་དེ་དངོས་གཙོ་རིང་ལུགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཡིད་ཤེས་ལ་ངེས་ཚིག་བཞག་པ་དེ་ལས་བརྒལ་བ་ཞིག་རེད། བཤད་ཚུལ་འདིས་སོམ་ཉི་རིང་ལུགས་པ་རྣམས་ལ་ཁོང་ཁྲོ་སློང་བའང་སྲིད་མོད། འོན་ཀྱང་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་པ་ལས་གསལ་བ་ལྟར་ན། མྱོང་ཚོར་དྲུག་པའི་ཕྱོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་བདེན་དབང་དག་གིས་ནི་རྒྱུ་གཉིས་སྨྲ་བའི་རིག་པ་འགའ་རེ་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པའི་མགོ་རྩོམ་གྱིན་འདུག་ཅེས་དང་། ངེད་ཉམས་མྱོང་རིང་ལུགས་དང་དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ཡིན་གྱི། རིག་གཞུང་ཙམ་ལ་ཆ་འཇོག་བྱེད་པ་མིན། ངེད་ཀྱིས་མཐོང་བའི་རྒྱུ་ཆ་ལས་གསལ་བ་ལྟར་ན། མི་རྣམས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་དང་དངོས་གཙོ་རིང་ལུགས་པའི་ལྟ་བ་གཉིས་ཕན་ཚུན་འགལ་བ་རེད་འདུག ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་དང་ཕྲ་ཞིང་ཞིབ་པའི་རྒྱུ་ཆ་དག་ལས། ཡིད་ཤེས་སམ་སེམས་པ་འདི་ཀླད་ཆེན་གྱི་ཕྱི་རོལ་དུ་འགྲོ་ཐུབ་ཤས་ཆེ་བར་གསལ་འདུག་ཅེས་ཟེར་རོ། །
རབ་འབྱམས་པ་དྷེ་ཝེ་ལྗེ་ཐྲ་མེལ་སི་(David J Chalmers,戴夫J查默斯) ཞེས་པ་ཨ་རིའི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོ་ཨེ་རེ་ཟོ་ནའི་(Arizona,亞利桑那) ཡིད་ཤེས་ཞིབ་འཇུག་ལྟེ་གནས་ཀྱི་འགན་འཁུར་པ་དང་། ཡིད་ཤེས་ཞིབ་འཇུག་པའི་ནང་ནས་མཁས་པའི་དབང་པོར་བརྩི་བ་ཞིག་སྟེ། ཁོང་ན་རེ། ཐོག་མའི་དུས་སུ་ངེད་དངོས་གཙོ་རིང་ལུགས་པ་ཞིག་ཡིན། གང་གི་ཕྱིར་ན། དངོས་གཙོ་རིང་ལུགས་ནི་ཤིན་ཏུ་མིའི་ཡིད་འགུགས་པའི་ཚན་རིག་དང་མཚན་ཉིད་རིག་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རེད་ཅེས་དང་། ཀླད་ཆེན་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པས་ང་ཚོའི་ཀླད་ཆེན་དང་རྣམ་ཤེས་བར་གྱི་འབྲེལ་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་གོ་དོན་གཏིང་ཇེ་ཟབ་ཏུ་ཕྱིན། འདི་ནི་ད་ལྟ་ང་ཚོས་མཐོང་བཞིན་པ་དང་མ་འོངས་པར་འབྱུང་བར་འགྱུར་བའང་རེད། ང་ཚོས་འབྲེལ་བ་འདི་ཀླད་ཆེན་གྱི་གནས་མང་པོ་ཞིག་དང་ལྡན་པར་མཐོང་སྟེ། དཔེར་ན། གཟུགས་མྱོང་བའི་པགས་རིམ་དང་གཟུགས་ཉམས་སུ་མྱོང་བ་ཅི་རིགས་པ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་དང་། ཀླད་ཆེན་གྱི་ནུས་པ་འབྱུང་བའི་གནས་རྣམས་དང་ཡིད་ཤེས་ཀྱི་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བ་རྣམས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་རེད། འོན་ཀྱང་། དེ་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཤེས་པ་ཙམ་གྱིས་དེའི་དོན་རྟོགས་ཏེ་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་ཤེས་པར་མི་གཟུང་ལ། རྣམ་ཤེས་དང་ཀླད་ཆེན་ངོ་བོ་གཅིག་ཡིན་པར་ཡང་མི་གཟུང་ངོ་ཞེས་ཟེར། དེ་ལ་བགྲོ་གླིང་གཙོ་འཛིན་པ་རོ་བྷེར་ཐི་(Robert Lawrence Kuhn,羅伯特‧劳倫斯‧庫恩) ན་རེ། འོ་ན་ཀླད་ཆེན་ཞིབ་འཇུག་གི་རྒྱུ་ཆའི་ཁྲོད་ན་
ཁྱོད་ཀྱི་ལྟ་བ་བསྒྱུར་ཏེ། དངོས་གཙོ་རིང་ལུགས་པའི་འདོད་པ་ཁས་ལེན་པར་བྱེད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡང་མི་འདུག་གམ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། དྷེ་ཧྥི་ན་རེ། དཔྱད་གཞིའི་རྒྱུ་ཆ་ཡོད་དོ་ཅོག་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་ལྡན་པ་ཙམ་ཞིག་སྟོན་པ་ལ་ཐུག་ནས་ཡོད། ཀླད་ཆེན་དང་རྣམ་ཤེས་གཉིས་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་ལྡན་པ་ཙམ་ནི་ཡིད་ཤེས་ཀྱི་ངོ་བོ་ལ་འགྲེལ་བཤད་བྱས་པ་ཡིན་ནམ་དེ་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་བརྙན་རིས་ཙམ་ཞིག་ཡིན་ཐག་གཅོད་པ་ནི་ཚན་རིག་གི་བྱ་བ་མ་ཡིན་ལ། ཉམས་མྱོང་རིང་ལུགས་ཀྱི་བྱ་བའང་མ་ཡིན་ཏེ། མཚན་ཉིད་རིག་པའི་བྱ་བ་ཞིག་རེད་ཅེས་ཟེར་རོ། །
དེ་ལ་རོ་བྷེར་ཐི་ན་རེ། ཀླད་ཆེན་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པས་ཁྱོད་ནམ་ཡང་དངོས་གཙོ་རིང་ལུགས་པར་བསྒྱུར་མི་ཐུབ་པ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དྲིས་པ་ན། དྷེ་ཧྥི་ན་རེ། ཀླད་ཆེན་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པས་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་ལྡན་པར་སྟོན་པའི་རྒྱུ་ཆ་ཇེ་བས་ཇེ་མང་དུ་འོང་གིན་ཡོད། འོན་ཀྱང་རྒྱུ་ཆ་དེ་དག་ལ་འགྲེལ་བཤད་ཇི་ལྟར་བྱེད་པ་ནི་དུས་ནམ་དུའང་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་དོན་ཞིག་རེད་ཅེས་ཟེར་ཏེ། ཁོང་གིས་ཀླད་ཆེན་དང་རྣམ་ཤེས་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་ཙམ་ཞིག་གིས་རྣམ་ཤེས་ཀླད་ཆེན་ལས་སྐྱེས་པའི་བདེན་དབང་བྱེད་མི་ཐུབ་པར་འདོད་དོ། །
ཡང་རབ་འབྱམས་པ་ཧྥོས་རེ་ཏི་（Fred Alan Wolf弗雷德‧艾倫‧沃爾夫) ནི་ཡིད་ཤེས་དང་དངོས་ཁམས་རིག་པ་གསར་བའི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚན་རིག་པ་དང་བྱ་དགའ་ཐོབ་པའི་དེབ་བརྒྱད་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་སྟེ། ༡༩༨༢ལོར་ཁོང་གིས་བརྩམས་པའི་ཚན་རིག་གི་དཔེ་དེབ་ལ་ཨ་རིའི་རྒྱལ་ཁབ་དཔེ་དེབ་ཀྱི་བྱ་དགའ་ཐོབ་བོ། ཁོང་ན་རེ། ངེད་ཀྱིས་ཕྱོགས་མང་པོ་ཞིག་ནས་དྷེ་ཧྥིའི་ལྟ་ཚུལ་དེ་ལ་ཡིད་མཐུན་བྱེད་པ་ཡིན། དངོས་གཙོ་རིང་ལུགས་པའི་ལུགས་ལ་ཡིད་ཤེས་ལ་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་ཐབས་མེད། ཀླད་ཆེན་དང་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་བར་ན་འབྲེལ་བ་ཡོད་ངེས་རེད། དེར་མ་ཟད་འབྲེལ་བ་འདི་དགོས་ངེས་ཤིག་སྟེ། དཔེར་ན། རླངས་འཁོར་ཞིག་ས་གཅིག་ནས་གཞན་གཅིག་ཏུ་བཏང་སྟེ་འགྲོ་བ་ནི་དེའི་ནང་ན་ཁ་ལོ་པ་ཞིག་ཡོད་པའི་དབང་གིས་ཡིན་པ་ལྟ་བུ་རེད། ཅེས་དང་། ཀླད་ཆེན་ལས་ལོགས་སུ་རྣམ་ཤེས་ཡོད་པར་ངེད་ངེས་པར་ཡིད་ཆེས་ཡོད། གང་གི་ཕྱིར་ན། རིག་གནས་མང་པོ་དང་སྲོལ་རྒྱུན་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་བསམ་པས་ངེད་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་པ་ཙམ་མ་ཡིན་པར། འཛམ་བུ་གླིང་གི་ས་གནས་སོ་སོར་ཡོད་པའི་ལྷ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་མཉམ་དུ་བྱུང་བའི་དམིགས་བསལ་གྱི་ཉམས་མྱོང་ཡོད་པ་དེའི་ཕྱིར་ཡིན་ཞེས་ཟེར་རོ། །
ཡང་རོ་བྷེར་ཐི་ན་རེ། ཧྥོས་རེ་ཏི། ཁྱེད་ནི་ཚད་རྡུལ་ནུས་རིག་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་དངོས་ཁམས་རིག་པ་པ་ཞིག་རེད། ཁྱོད་ཀྱིས་འཇིག་རྟེན་གྱི་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་མིའི་རིགས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་སྐོར་གྱི་ཡི་གེ་མང་པོ་བྲིས་ཡོད་པ་ངས་ཤེས་ཡོད། དེས་ན་ཁྱོད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་སྐོར་གྱི་ལྟ་ཚུལ་ཅི་ཡིན་ཞིག་ཤོད་དང་། རྒྱུ་གཉིས་སྨྲ་བ་ཡིན་ནམ། དངོས་གཙོ་རིང་ལུགས་ཡིན་ཟེར། དེ་ལ་ཧྥོས་རེ་ཏི་ན་རེ། དེ་གཉིས་ཀ་ངེད་ཀྱིས་ཁས་མི་ལེན་ཞེས་དང་། ད་ལྟ་བེམ་པོའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་དོན་རྟོགས་པའི་དབང་གིས། བེམ་པོའི་འཇིག་རྟེན་འདི་ལས་ལོགས་སུ་ད་སྔོན་མ་ཤེས་པ་དང་། ཡ་མཚན་པའི་ཡུལ་ཞིག་ངེས་པར་གནས་པ་གསལ་ཏེ། འཇར་མན་གྱི་དངོས་ཁམས་རིག་པ་པ་དང་ཚད་རྡུལ་ནུས་རིག་གི་སྣ་ཁྲིད་པ་ཧའེ་སིན་ཕོར་གྱིས་（Werner Karl Heisenberg,1901~1976海森堡） ཡིད་ཀྱི་རྣམ་པར་ཤེས་པ་འདི་དངོས་ཁམས་རིག་པའི་ཁོངས་སུ་བསྡུས་ཏེ།
ཁོང་ན་རེ། དངོས་པོ་རྣམས་ནི་རྟོག་དཔྱོད་བྱེད་པ་པོའི་བརྟག་དཔྱད་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེས་པ་ཡིན་ཞེས་སྨྲས། ཞེས་ཟེར་རོ། །
རབ་འབྱམས་པ་ཐྲར་སི་ཐར་ཐི་（Charles Tart,查爾斯‧塔特）ཞེས་པ་ཁ་ལི་ཧྥོ་ཉི་ཡའི་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དྷེ་ཝེ་སི་ཡན་ལག་སློབ་གྲྭའི་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་མཚན་འཛིན་སློབ་དཔོན་ཡིན། ད་ལྟ་ཕ་ལོ་ཨར་ཐོ་ཚད་འདས་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཁང་ན་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཁོང་ན་རེ། ངེད་ཀྱི་བསམ་པར། བདེན་དཔང་འགའ་རེ་ལ་ང་ཚོས་བརྟག་དཔྱད་ཅིག་བྱེད་དགོས་པར་འདུག བདེན་དཔང་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་འཆི་བ་ལས་བརྒལ་བ་དང་། བེམ་པོའི་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་ལུས་པོ་ལས་བརྒལ་བའི་དངོས་པོ་དེ་ཡོད་པར་བསྒྲུབ་ཐུབ་བམ་མི་ཐུབ་བལྟ་དགོས་པར་འདུག་སྙམ་དུ་སེམས་པ་ཡིན། ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ངེད་ཀྱིས་གསར་མཐོང་བྱུང་བ་ནི། དངོས་གནས་གོང་གི་དོན་དེ་དག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པའི་བདེན་དཔང་ཡོད་འདུག ཅེས་དང་། དོན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཤད་ན། ང་ཚོས་དངོས་གནས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་དག་རྙེད་བྱུང་། ངེད་ཚན་རིག་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་བཤད་ན། མིའི་སེམས་ཀྱིས་སྐབས་འགར་ཕལ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་བྱ་བ་བྱེད་ནུས་པ་ལ་ཐེ་ཚོམ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད། བྱ་བ་དེ་དག་ལ་དབང་རྩའི་སྐྱེ་ཁམས་རིག་པའམ་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་དངོས་ཁམས་རིག་པའི་ནང་ནས་འགྲེལ་བཤད་བྱ་ཚུལ་མི་རྙེད། རྨང་གཞིའི་ཚན་རིག་གི་གསར་མཐོང་འདིས་ང་ཚོར་སྔར་ལས་ཀྱང་ལྷག་པར་རྣམ་ཤེས་ཀྱི་ལྟ་ཚུལ་ལ་ནན་ཏན་བྱེད་དུ་བཅུག་སོང་སྟེ། གང་ཡིན་ཞེ་ན། དོན་གནས་ཀྱི་དངོས་པོས་འདི་ལ་བདེན་དཔང་བྱེད་ཀྱིན་འདུག་པའི་ཕྱིར་ཏེ། འདི་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་ལང་ཕྱོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཙམ་མ་ཡིན་གྱི། ཚན་རིག་གིས་ཚོད་བལྟའི་གནད་དོན་རེད། ཤེས་རིག་གིས་ཀླད་ཆེན་གྱིས་བྱེད་མི་ནུས་པའི་དོན་འགྲུབ་པར་བྱེད་ནུས་པ་ཡིན། ཞེས་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་བཤད་ན། ངེད་ཚན་རིག་རང་ལུགས་པའི་འདམ་རྫབ་ཏུ་ལྟུང་བར་ཡང་མི་འདོད་དེ། དེའང་འདི་ལྟར། ཆེས་གསར་བའི་དངོས་ཁམས་ཀྱི་རིགས་པ་འགའ་རེ་གྱ་ཚོམ་དུ་དང་དུ་བླངས་ནས། དེ་དག་གིས་བདེན་དོན་མཐར་ཐུག་བསྟན་ཟིན་པ་ལྟར་དུ་བྱེད་པའམ། ཡང་ན་རང་རེས་གང་ཤེས་ཙམ་ཞིག་ལ་རང་དགར་ཡིད་ཆེས་ཏེ། དེའི་ལྡོག་ཕྱོགས་ཀྱི་བདེན་དཔང་དག་ལ་དོ་སྣང་མི་བྱེད་པ་ལྟ་བུ་རེད། ད་ལྟ་ཤེས་ཟིན་པའི་བེམ་པོའི་རང་བཞིན་གྱི་ལུས་དང་ཀླད་ཆེན་ལས་བརྒལ་བའི་བློ་རིག་དེ་ཡོད་དུ་རུང་བ་ནི་ངེས་པར་བདེན་དཔང་གིས་བསྟན་ནས་ཡོད་པར་ངེད་ཡིད་ཆེས་ཞེས་ཟེར་རོ། །
ཡང་རབ་འབྱམས་པ་དྷིས་ཨན་རེ་ཏིང་（Dean.Reading,迪安‧雷丁）ཞེས་པ་ནི་འཛམ་གླིང་ན་གྲགས་པ་ཡོད་པའི་རྣམ་ཤེས་རིག་པའི་ཆེད་ལས་པ་སྟེ། ཨ་རིའི་ཚན་རིག་དར་སྐུལ་ཚོགས་པའི་རྣམ་ཤེས་རིག་པ་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གི་གཙོ་གནས་པ་（主席）རེད། ཁོང་ན་རེ། དོན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་བཤད་ན། རང་བྱུང་ཁམས་ལས་འདས་པའི་སྣང་ཚུལ་གྱི་ཞིབ་འཇུག་ནི་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བའི་སྤྱིའི་ངོ་བོའི་ཞིབ་འཇུག་ཅིག་རེད། ཞིབ་འཇུག་འདིའི་གྲུབ་འབྲས་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་ཞིག་རིག་གཞུང་དུས་དེབ་ཨང་དང་པོ་དག་གི་ཐོག་ཏུ་བཀོད་འདུག གནས་ཚུལ་འདི་དག་ལས་གསལ་བ་ལྟར་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་འདི་ན་སྣང་ཚུལ་ཡ་མཚན་པ་གནས་པ་དང་། ཆེས་སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་ཚན་རིག་གི་བདེན་དཔང་གིས་དེ་དག་ཡོད་པའི་དན་དཔང་བྱས་པ་ཡིན་པས། རྣམ་ཤེས་སྨྲ་བ་དག་གི་ལྟ་བ་ནི་རྒྱུ་མཚན་མེད་པ་ཞིག་མིན་ཞེས་དང་། དཔེར་ན། མི་ཞིག་གིས་རང་ལ་ཆེས་ཧ་ལས་པའི་ཉམས་མྱོང་ཞིག་བྱུང་སྟེ། མིག་སོགས་ཀྱི་དབང་ཤེས་གང་ལའང་མ་བརྟེན་པར་ཡུལ་གཞན་ནས་བྱུང་བའི་དོན་རྣམས་གོ་བརྡ་འཕྲོད་པའི་ཚུལ་གྱིས་ཤེས་སོ་ཞེས་ཟེར་ན། དངོས་ཁམས་རིག་པའི་ཁྲོད་དུ་ཉམས་མྱོང་དེ་ནི་བཞད་གད་ཀྱི་གནས་ཤིག་ཡིན་དུ་རུང་མོད། འོན་ཀྱང་གཟུགས་འདས་རིག་པའམ་སེམས་ཁམས་རིག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ཚེ། ངེད་ཀྱིས་བལྟས་ན། བཞད་གད་བྱ་རྒྱུ་ཅི་ཡང་མི་འདུག་སྙམ་མོ་ཞེས་ཟེར་རོ། །
དེ་ལ་ཧྥོས་རེ་ཏི་ན་རེ། དངོས་ཁམས་རིག་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་དོན་འགའ་རེ་བཞད་གད་ཀྱི་གནས་སུ་གྱུར་པ་ལྟར་དུ་མངོན་མོད། གང་ལྟར་ཡང་དངོས་ཁམས་རིག་པ་ནི་ང་ཚོས་འཇིག་རྟེན་གྱི་དོན་རྟོགས་པའི་མཐར་ཐུག་ས་མ་ཡིན་གྱི། དོན་དངོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ད་གདོད་རྟོགས་པའི་མགོ་རྩོམ་ས་ཙམ་ཞིག་རེད་ཅེས་ཟེར་རོ། །
དེ་བཞིན་དུ་ཕྱི་ལོ་༡༩༨༧ལོར་ཕོར་ལིན་སེ་ཐོན་（Princeton,普林斯頓）སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་དངོས་ཁམས་རིག་པ་པ་ཅིན་ཨེན་（Robert G Jahn,金恩）དང་ནད་ཐོག་སེམས་ཁམས་རིག་པ་པ་ཏོས་ཨེན་（Brenda J Dunne,杜恩）གཉིས་ཀྱིས་མཉམ་དུ་བསྒྲགས་དོན། ཕོར་ལིན་སེ་ཐོན་བཟོ་རིག་སློབ་གླིང་གི་ཁྱད་མཚར་སྣང་ཚུལ་ཞིབ་འཇུག་ཚོད་བལྟ་ཁང་གིས་ལོ་བཅུ་ལ་ཚོད་ལྟ་བྱས་པའི་རྗེས་སུ། སེམས་ཀྱིས་དངོས་ཁམས་དོན་གནས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ལ་བགྲོ་གླེང་བྱེད་ཐུབ་པར་དགག་ཏུ་མེད་པའི་བདེན་དཔང་དག་གིས་གྲུབ་པར་ཤེས་པ་ཡིན་ཞེས་ཟེར་བ་ལྟར་རོ། །
གཞན་ཡང་འདི་ལྟ་བུ་མང་པོ་འདུག་མོད། འདི་རྣམས་ཀྱིས་མཚོན་ནས་ཤེས་པར་བྱའོ། །
མུར་འགོད།
